Georges Lemaître - "Het Ontstaan van Alles"

“In den beginne…” - Genesis 1:1-25

Wat is het grootste vraagteken van ons bestaan? De vraag der vragen? Waar is het allemaal mee begonnen? Wat is het begin… van alles?

Volgens de Bijbel schiep God, de aarde en haar bewoners in zes dagen. Volgens de wetenschap, ontstond zo'n 13.8 miljard jaar geleden het heelal en verschenen in een gigantische explosie eensklaps tijd, ruimte, massa, straling, krachten en natuurwetten: de oerknal.

Hoewel de theorie van de oerknal voor veel mensen bekend zal zijn, is de naam van de grondlegger van deze theorie dat niet: Georges Lemaître. Deze priester-kosmoloog die al op jonge leeftijd gefascineerd was door het verhaal van de schepping, zowel op religieus als wetenschappelijk vlak, kwam met een revolutionair idee.

Edwin Hubble stelde via de verschuiving van het kleurspectrum van door sterrenstelsels uitgezonden licht vast, dat alle sterrenstelsels met steeds grotere snelheid van elkaar af bewegen. Maar Lemaître stelde dat het niet de sterrenstelsels waren die van elkaar af bewogen, maar dat de ruimte waarin deze stelsel zich bevinden, steeds verder uitdijt: géén statisch en onveranderlijk heelal, maar een dynamisch universum. Als een oneindig grote ballon die steeds groter wordt opgeblazen.

Maar, zo redeneerde hij verder… wanneer die ruimte expandeert, moet diezelfde ruimte dus eerder in de tijd kleiner zijn geweest. Alles moet ontstaan zijn vanuit één enkel deeltje: het oeratoom.

Bekende astronomen en wetenschappers willen eerst niets weten van de oerknaltheorie. Zelfs Einstein noemt de theorieën van Lemaître wiskundig interessant, maar natuurkundig totaal onzining. Hij zal dit later benoemen als één van zijn grootste blunders. De Nobelprijs voor Natuurkunde en Scheikunde kreeg de Belg, ondanks nominaties nooit. Wel werd in 2018 de naam van de wet van Hubble, die de snelheid beschrijft waarmee sterrenstelsels uit elkaar bewegen, veranderd in de wet van Hubble-Lemaître.

In de jaren na de publicatie van zijn hypothese van het oeratoom laaide de discussie tussen geloof en wetenschap opnieuw op. Hijzelf wilde niet dat zijn hypothese gelieerd werd met het theologische begrip van de schepping. Lemaître kon de praktijk van het geloof en de wetenschap goed met elkaar verenigen. Over het scheppingsverhaal zei hij ooit: "Er is geen enkele reden om de Bijbel af te zweren, omdat we nu weten dat de schepping tien miljard jaar heeft geduurd, in plaats van zes dagen." 

Het Ontstaan van Alles. Het concept uitgelegd 

Vriendenkring De Rijten probeert dit jaar de gehele oerknal, het ontstaan van alles, in één groot monumentaal beeld te vangen, geïnspireerd op de barokke kerkbeelden uit kerken zoals in Rome. De theorie van Lemaître barst zoals het begin van de schepping uit zijn hoofd, als een exploderend glas-in-loodraam, om daarna vanuit het abstracte niets te verworden tot alles wat onze beschaving heeft voortgebracht.